شناسایی ابعاد و راهکارهای ارتقاء برند ملی ایران با تاکید بر نقش علم و فناوری
رقابت فزاینده کشورها در حوزههای صادرات، جذب گردشگر و سرمایهگذاری لزوم ایجاد یک تصویر مطلوب ملی را مطرح میسازد. در واقع اثر هالهای ناشی از یک برند ملی مطلوب؛ میتواند امتیاز مثبتی را برای زیرمجموعه آن کشور یعنی بنگاهها و محصولات و خدماتشان در پی داشته باشد. ضمن این که ترقی از این ناحیه خود باعث ارتقای برند ملی، بهبود اثر هالهای و شکلگیری یک چرخه فضیلت میشود. مسالهای که در نهایت در بهبود وضعیت کلان اقتصاد و تحقق رشد اقتصادی نمود مییابد. با این وصف، شناخت هر چه بیشتر ابعاد و عناصر مهم برای نیل به هدف ارتقاء برند ملی میتواند حائز اهمیت زیادی باشد. لذا پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانهای و توصیفی به دنبال تبیین این ابعاد و شناخت عناصر مهم و تاثیرگذار بر برند ملی است. مطابق با آخرین یافتههای بینالمللی، جذب سرمایهگذاری، جاذبه گردشگری، جذب استعدادها، تقویت ویژگیهای متمایز (افزایش تلاشهای دیپلماسی عمومی) و تقویت صادرات از ابعاد اصلی ارتقای برند ملی محسوب میشود. همچنین براساس پیشینه مطالعاتی موضوع؛ سایر عناصر و مولفههای مهم این حوزه، شامل کیفیت حکمرانی، میراث فرهنگی، جغرافیا، طبیعت، رفتارها و نگرشهای بینالمللی، مردمشناسی، ورزش، ثبات اقتصاد کلان، مشوقهای اقتصادی و رژیم نهادی، آموزش و توسعه منابع انسانی، زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، تكنولوژي و نوآوري و زيرساختهاي فني و علمي، تبليغات و بازاريابي است. هریک از این عناصر به صورت مستقل و همچنین در ارتباط با یکدیگر موجبات تقویت ابعاد و در نهایت ارتقاء برند ملی را فراهم میآورند. برای مثال تکنولوژی، نوآوری و زیرساختهای علم و فناوری با افزایش کیفیت، سطح نوآوری و بهرهوری تولید یک محصول، میتواند در توسعه بعد صادرات و در نتیجه ارتقای برند ملی ایران اثرگذار باشد. همچنین وجود و توسعه زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند ابزار مناسب بهبود ارتباطات بینالمللی و بازاریابی محصولات و گردشگری ایران را در اختیار فعالین و بازیگران این حوزه قرار دهد. در پایان با توجه به هدف غایی پژوهش یعنی تبیین نقش و جایگاه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در توسعه برند ملی و با استفاده از مباحث مطرح شده در مطالعات مرتبط با این حوزه، با تاکید بر اهمیت و کارکرد حوزه علم و فناوری در رشد و ارتقاء برند ملی الگوی متناسب پیشنهاد گردید. براین اساس؛ ایجاد صورتبندی کلان از مساله برند ملی ایران و تعریف یک نهاد برای تعیین دستورالعملها، شناسایی بازیگران و ذینفعان این حوزه و پایش مداوم وضعیت برند ملی ایران میتواند اولین گام در تحقق هدف مذکور باشد. از طرفی مسائل زیربنایی نظیر اثر تحریمهای بینالمللی، رژیم نهادی، کیفیت حکمرانی و ثبات اقتصادی و سیاسی در سطح کلان جهت تقویت همه ابعاد موثر بر برند ملی شایسته توجه است. در سطوح پایینتر نیز شناسایی گلوگاههای فناوری در مسیر افزایش کیفیت و کمیت محصولات صادراتی ایرانی و حل این مساله از طریق حمایت و هدایت شرکتهای دانشبنیان، شناسایی نیازهای بازار از طریق روشهای نوین و فناورانه (دادهکاوی کلان دادهها) و رفع این نیازها از طریق شرکتهای دانشبنیان، طراحی کانالهای نوین و فناورانه بازاریابی برای حل مساله اطلاعات نامتقارن در بازار محصولات صادراتی (ایجاد برندهای گروهی) و شناسایی گلوگاهها و پتانسیلهای موجود در کشور برای حصول تجربه خوشایند گردشگر پیشنهاد شد. برگزاری رویدادهای فناورانه، تعریف دستورالعملهای دیپلماسی عمومی و رسانهای نیز مواردی است که در کوتاهمدت میتواند در دستور کار قرار گیرد.